روند تغییرات مثبت جسمی معمولا در عرض چند روز پس از ترک سیگار قابل مشاهده خواهد بود. مزایای ترک سیگار پس از گذشت چند روز عدم مصرف آن شروع به ظهور می‌کنند. سلامت کلی بدن به طرز چشمگیری بهبود می‌یابد و اعضای مهم بدن همچون ریهها و قلب شروع به ترمیم و بازسازی ساختار آسیب‌دیده خود می‌کنند. اگر چه مشاهده این نتایج و تغییرات از فردی به فرد دیگر متفاوتند و یکسان نمی‌باشند، اما به طور کلی این تغییرات در یک بازه زمانی نسبتا یکسان و استاندارد رخ می‌دهند.
در این مقاله قصد داریم تا مزایا و فواید ترک سیگار بر سلامت جسمانی از جمله بهبود سلامت قلبی و عروقی، بهبود عملکرد ریه و افزایش باروری را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
پس از ترک سیگار چه اتفاقی برای شما می‌افتد؟
بهبود سلامت قلب و عروق
سلامت قلب و عروق در افرادی که سیگار را ترک می‌کنند به طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. تنباکو حاوی نیکوتین است که مواد شیمیایی خاصی مانند مونوکسید کربن در بدن تولید می‌کند. مونوکسید کربن نیز باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شود. بالا رفتن ضربان قلب و فشار خون در هر باری که سیگار می‌کشید اتفاق می‌افتد و خطراتی را در پی دارد. خبر خوب این است که در همان 24 ساعت اول پس از ترک سیگار ضربان قلب، فشار خون و گردش خون بهبود می‌یابند. با بهبود این موارد، خطر حمله قلبی نیز در عرض چند ساعت پس از آخرین بار سیگار کشیدن کاهش می‌یابد.
بیماری قلبی علت شماره یک مرگ و میر و به نوعی قاتل افراد سیگاری است. این آمار در کشورهای با میزان افراد سیگاری زیاد همچون ایالات متحده بسیار بالا می‌باشد. با ترک سیگار و دور ماندن از آن به مدت یک سال، خطر حمله قلبی به نصف کاهش پیدا می‌کند.
بهبود حواس بویایی و چشایی
48 ساعت پس از ترک سیگار، حواس بویایی و چشایی شما بهبود و به مرور زمان نیز تقویت می‌شوند. هنگامی که سیگار می‌کشید، جوانه های چشایی زبان و گیرنده‌های عصبی بینی شما آسیب می‌بینند.
نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در دود سیگار از طریق گرمایی که در دهان ایجاد می‌کنند، جوانه‌های چشایی زبان را صاف و مسطح می‌کنند و عروق را کاهش می‌دهند. همین محدودیت عروقی در بینی، تاثیر مستقیمی در ضعیف شدن حس بویایی دارد. پس از ترک سیگار طعم‌ها و عطرها را بهتر و عمیق‌تر تجربه خواهید کرد.
بهبود عملکرد ریهها
در اولین روز بدون سیگار، سطوح مونوکسید کربن ریه‌های شما تا حدودی به حالت عادی باز‌می‌گردد. پس از گذشت یک الی سه ماه، عملکرد ریه شما تا 30% بهبود می‌یابد.
البته این نکته را در نظر داشته باشید که سرعت بهبود عملکرد ریه شما به وضعیت قبل از ترک سیگار ریه‌تان بستگی دارد. اگر به طور کلی ریه سالم‌تری داشته باشید، سرعت بهبود آن پس از ترک نیز بالاتر خواهد بود.
بهبود عملکرد ریه باعث می‌شود تا کارهای روزمره خود مانند بالا و پایین رفتن از پله‌ها، پیاده‌روی و … را راحت‌تر و بدون اینکه نفس‌تان بگیرد انجام دهید. این تغییر به این دلیل است که پس از ترک سیگار، ساختارهای انگشت‌مانندی در ریه به نام مژک شروع به رشد مجدد می‌کنند و عملکرد نای و ریه‌های شما را تصفیه می‌کنند. مژک‌ها به حذف آلاینده‌های محیطی که هر روزه تنفس می‌کنید کمک می‌کنند.
سیگار کشیدن مژک‌ها را مسطح و به نوعی آن‌ها را فلج می‌سازد. این کار خطر عفونت و آسیب ریه را افزایش می‌دهد. با این حال تجمع مجدد مژک‌ها پس از ترک سیگار به این معنا نیست که علائم بلافاصله ناپدید می‌شوند. در ابتدا ممکن است سرفه کنید که ناخوشایند است اما این سرفه‌ها موقتی و گذرا بوده و پس از مدتی از بین می‌روند.
از آنجایی که مژک‌ها شروع به بیرون راندن سموم از مجاری تنفسی و هوایی می‌کنند، تجمع آن‌ها می‌تواند باعث اسپاسم سرفه در حین دفع آن‌ها از ریهها شود. در بیشتر موارد این سرفه‌ها زود شروع می‌شوند و زود هم قطع می‌شوند.
افزایش گردش خون
در عرض یک الی سه ماه پس از ترک سیگار، گردش خون بدن شما به طور قابل توجهی بهبود پیدا می‌کند. نیکوتین بر انقباض عروق نیز اثر می‌گذارد که در نتیجه این کار رگ‌های خونی باریک می‌شوند. باریک شدن رگ‌های خونی بر اندام‌های مختلف بدن تاثیر مستقیم دارد. عملکرد اندام‌های بدن بدون ابزاری برای انتقال موثر اکسیژن و مواد مغذی یا حذف دی اکسید کربن و سموم بافت‌ها از طریق گردش خون دچار آسیب و اختلال می‌شود.
با افزایش گردش خون، کیفیت کلی پوست نیز بهبود می‌یابد. پوست رطوبت بیشتری در خود حفظ می‌کند و خاصیت ارتجاعی و رنگ آن نیز افزایش می‌یابند. ترک سیگار لزوما تمامی آسیب‌های پوستی را برطرف نمی‌کند اما با این حال پس از گذشت چند ماه شاهد بهبود قابل توجهی در پوست خود خواهید بود.
بهبود باروری
استعمال دخانیات می‌تواند تاثیر منفی بر روی باروری و توانایی بارور شدن فرد بگذارد. همچنین خطر سقط جنین و زایمان زودرس با سیگار کشیدن افزایش می‌یابد. یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که کشیدن شش نخ سیگار یا بیشتر در روز تاثیر منفی بر باروری زنان دارد.
سه ماه پس از ترک سیگار، میزان باروری افراد نیز بهبود می‌یابد. در حالی که برخی مطالعات نشان می‌دهند که سیگار منجر به برخی آسیب‌های ماندگار باروری می‌شود اما نرخ باروری معمولا طی یک سال پس از ترک بهبود می‌یابد.
چرا نباید در دوران بارداری سیگار بکشیم؟
فواید طولانی مدت ترک سیگار
علاوه بر بهبودهایی که در مدت زمان کوتاه پس از ترک سیگار تجربه خواهیدکرد، این کار فواید بلند مدت بسیاری برای سلامتی شما در سال‌های پیش روی شما نیز دارد که این موارد عبارتند از:
- خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب در طی یک تا دو سال پس از ترک سیگار کاهش قابل توجهی می‌یابد و در سال‌های بعد نیز به تدریج کم و کمتر می‌شود. در عرض سه تا شش سال، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر تقریبا نصف میزان زمانیخواهد بود که سیگار می کشیدید.
- با گذشت زمان خطر مرگ بر اثر سکته مغزی تقریبا با افراد غیر سیگاری مساوی می‌شود.
- همچنین ترک سیگار، خطر ابتلا به سرطان را در درازمدت کاهش می‌دهد. با گذشت 10 سال پس از ترک سیگار، خطر ابتلا به سرطان‌های دهان و گلو به نصف کاهش می‌یابد. در 10 تا 15 سال پس از ترک نیز خطر ابتلا به سرطان ریه تا 50% کاهش پیدا می‌کند.
کاهش علائم و عوارض ترک نیکوتین
علائم و عوارض ترک نیکوتین و ولع مصرف سیگار معمولا دو چیزی هستند که افراد سیگاری از آن‌ها می‌ترسند. به طور کلی سه روز پس از ترک سیگار نیکوتین بدن شما به طور کامل تخلیه می‌گردد. عدم وجود نیکوتین در بدن شما منجر به مجموعه‌ای از علائم از جمله سردردهای شدید، عصبی شدن، بی‌خوابی و خستگی می‌شود. در زمانی که این علائم به شما دست داد می توانید خود را با کار دیگری همچون پیاده‌روی و ورزش مشغول کنید.
در عرض یک ماه پس از ترک سیگار، گیرنده‌های مغز شما که به نیکوتین حساس شده‌اند به حالت عادی باز می‌گردند. همین که سیستم عصبی شما به نبود نیکوتین در بدن عادت کرد، علائم فیزیکی نیز به تدریج و به طور متوسط طی چند هفته تا یک ماه فروکش می‌کنند.
به افکاری که در هنگام هوس‌ها و علائم به ذهن شما می‌رسند توجه کنید. این افکار به شما کمک می‌کنند تا محرک‌های این هوس‌ها را شناسایی کنید و بدین صورت استراتژی‌های مقابله با آن را پیدا کنید. به عنوان مثال اگر استرس باعث می‌شود تا سیگاری روشن کنید، راهکارهای مقابله با استرس ذهن و بدن را پیدا و آن‌ها را عملی کنید.
جمع‌بندی
فواید ترک سیگار دارای طیف وسیعی از مزایای سلامتی است که اغلب هر چه بیشتر به اهداف ترک خود پایبند باشید، افزایش می‌یابد. ترک سیگار اثرات بلندمدت و کوتاه مدتی بر سلامت کلی شما و بهبود سلامتی و ظاهر شما از جمله بیماری لثه، پوسیدگی دندان و رفع چین و چروک صورت کمک کند.
