همین که عبارت “ترک سیگار” را جستجو کرده‌اید به این معناست که برای شروع یک تغییر بزرگ آماده‌اید. تصمیمی که احتمالا مدت‌هاست آن را در سر می‌پرورانید اما از عملی کردن آن واهمه دارید. در این مطلب قصد داریم تا شما را با همه چیز درباره چرایی و چگونگی اجرایی این تصمیم مهم آشنا سازیم.
اگر از شما بپرسیم «چرا سیگار می‌کشید؟» چه جوابی می‌دهید؟ باید بگوییم که این سوال، یک پرسش انحرافی است. وقتی افراد می‌گویند “من می‌دانم که چرا سیگار می‌کشم” در واقع اشتباه می‌کنند، زیرا “دانستن” نوعی مفهوم قابل یادگیری آگاهانه است. این در حالی است که دلایلی که افراد بر اساس آن‌ها سیگار می‌کشند به طور کامل در ضمیر ناخودآگاه فرد اتفاق می‌افتند. بنابراین برای ترک موفقیت‌آمیز سیگار باید بر روی ضمیر ناخودآگاه خود کار کنید.
تاثیر ضمیر ناخودآگاه بر ترک سیگار
اگر به شما بگویم که می‌توانید به سادگی سیگار را ترک کنید و این کار بسیار راحت‌تر از آنچه تصور می‌کنید است باور می‌کنید؟ وقتی که ابزار مناسبی در اختیار داشته باشید و بر روی فرآیند اصلی نحوه سیگار کشیدنتان تفکر و تمرکز کنید، این روند بسیار آسان و بدون دردسر به نظر می‌رسد. جالب است بدانید که اگر تا الآن، چندین بار سعی کرده‌اید تا سیگار را ترک کنید و هنوز موفق به انجام این کار نشدید، معمولا به این معنی است که چیزی در سطح ناخودآگاه شما در حال وقوع است که شما را از انجام این کار باز می‌دارد.
واقعیت این است که تنها ۵ درصد از آنچه که تجربه می‌کنیم، مربوط به آگاهی ضمیر خودآگاه ما است و مسئولیت اصلی بر عهده ضمیر ناخودآگاه ماست. این ضمیر ناخودآگاه است که باعث می‌شود تا به مصرف سیگار تمایل داشته باشیم. حال از این مفهوم چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟ یعنی در صورتی که ما در لایه‌های عمیق ذهن و ضمیر ناخودآگاه خود هنوز به سیگار تمایل داشته باشیم، تا زمانی که بر روی ضمیر ناخودآگاه خود کار نکنیم نمی‌توانیم سیگار را با موفقیت ترک کنیم و طبعا تمامی تلاش‌هایمان نیز بی‌ثمر خواهند بود.
بیایید یک مثال بزنیم تا این مسئله را روشن‌تر شود. در یک مطالعه معروف، پاولوف دانشمند روسی هر بار که به سگش غذا می‌داد زنگی را به صدا در می‌آورد. پس از آن حتی اگر غذایی وجود نداشت، به محض اینکه پاولوف زنگ را به صدا در در می‌آورد، سگ منتظر غذا بود! در واقع سگ به طور ناخودآگاه بین صدای آن زنگ و شام ارتباط برقرار کرده بود و آب دهانش راه میفتاد! ارتباط سیگار کشیدن با ضمیر ناخودآگاه نیز چنین چیزی است.
خب بهتر است فعلا این بحث را تا همینجا متوقف کنیم تا جلوتر به طور مفصل به آن بپردازیم. مطمئنا سوالات بسیار دیگری در ذهن شما هستند که قصد داریم به آن‌ها پاسخ دهیم. بدون شک شما هم از کودکی تا به اکنون تصاویر بسیاری از ریه‌های فرد سالم و فرد سیگاری و عوارض وحشتناکی که بر روی چهره و سلامتی افراد سیگاری اتفاق می‌افتد دیده‌اید، اما آیا این تصاویر قدرت این را داشتند که شما را از سیگار کشیدن باز دارند؟ احتمالا نه. پس بهتر است از زاویه دیگری به موضوع نگاه کنیم. بیایید بر تمامی اتفاقات و تغییرات مثبتی که بعد از ترک سیگار به دست خواهید آورد تمرکز کنیم. در اولین گام به مزایا و فواید ترک سیگار بر روی سلامت جسمی و روحی شما خواهیم پرداخت که البته در مقاله دیگری به طور مفصل این موضوع را بررسی کرده‌ایم. اینجا کلیک کنید =)
مزایا و فواید ترک سیگار
پس از این مقدمه نسبتا خلاصه بهتر است به مزایا و فواید ترک سیگار بپردازیم. همانطور که همه ما به خوبی می‌دانیم، توقف استعمال دخانیات مزایا و فواید روحی و جسمانی بسیاری زیادی با خود به همراه دارد. از جمله این مزایا می‌توان به کاهش استرس، کاهش احساس افسردگی، بهبود اعتماد به نفس و بازیابی سلامت جسمانی اشاره کرد. با انجام این کار نه تنها از سلامت خود محافظت می‌کنید بلکه اطرافیان شما نیز از گزند آسیب‌های دود دست دوم و دود دست سوم سیگار در امان خواهند ماند.
برخی از عمده‌ترین و مهم‌ترین فواید روحی و جسمی ترک سیگار عبارتند از:
- کاهش استرس و اضطراب و توانایی مدیریت بهتر آن
- احساس اعتماد به نفس بیشتر و عملکرد بهتر در مسائل
- احساس خلا، یاس و افسردگی کمتر
- ذخیره و پس‌انداز پول
- بهبود عملکرد اندام‌های مهم و حیاتی همچون ریه‌ها، قلب و مغز
- بازگشت فشار خون و ضربان قلب به حالت نرمال
- بهبود حواس پنجگانه علی‌الخصوص حواس بویایی و چشایی
- کاهش خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله سرطان
- بهبود روابط جنسی
- بهبود کیفیت خواب
اما شاید برایتان سوال پیش بیاید که سیر زمانی و دقیق تغییرات مثبت جسمانی پس از ترک سیگار چگونه است؟ در ادامه به فهرستی از سیر روند اتفاقات مثبت پس از ترک سیگار از همان ۲۰ دقیقه ابتدایی ترک تا سالهای پیش روی شما اشاره می‌کنیم.
- بعد از ۲۰ دقیقه ضربان قلب و فشار خون شما به حالت نرمال باز می‌گردد.
- پس از ۸ ساعت، سطوح نیکوتین و مونوکسیدکربن در خون شما به طور قابل توجهی کاهش و سطح اکسیژن خون افزایش می‌یابد.
- بعد از ۱ روز قلب و ریه‌های شما شروع به ترمیم خود کرده و بدن شما شروع به پاکسازی سموم موجود در دود سیگار می‌کند.
- پس از ۲ روز، بدن شما از نیکوتین پاک شده و بوها و مزه‌ها را بهتر از قبل احساس می‌کنید.
- بعد از ۳ روز، کیفیت تنفس شما بهبود می‌یابد. انرژی بیشتری دارید و کمتر احساس تنگی نفس می‌کنید.
- پس از ۱ هفته، علائم و عوارض ترک نیکوتین در شما کمتر می‌شوند و به وضعیت جدید خود عادت کرده‌اید.
- پس از گذشت ۳ ماه، گردش خون شما بهبود می‌یابد. در برخی از افراد تغییر و بهبود صدا نیز اتفاق می‌افتد.
- پس از ۹ ماه، عملکرد ریه‌های شما ۱۰ درصد بهبود پیدا کرده است و خبری از سرفه‌های دائمی که در زمان استعمال سیگار دچارش بودید نیست.
- یک سال پس از ترک سیگار، خطر حمله قلبی به نصف کاهش پیدا می‌کند.
- پس از ۱۰ سال، خطر ابتلا به سرطان ریه به نصف کاهش می‌یابد.
- اگر سیگار را به مدت ۱۵ سال ترک کنید، خطر حمله قلبی در شما هم‌تراز با فردی می‌شود تا کنون در عمرش لب به سیگار نزده است.
برای مطالعه بیشتر و کامل‌تر در مورد فواید و مزایای جسمی و روحی که با ترک سیگار به دست خواهید آورد اینجا کلیک کنید!
روش‌های ترک سیگار
روش‌های ترک سیگار شامل دسته‌‌بندی‌های مختلفی می‌شوند. هیچ روش یکسانی برای ترک سیگار وجود ندارد که برای همه افراد مناسب باشد. برخی از افراد ترجیح می‌دهند با قطع ناگهانی سیگار یا همان ترک به روش بوقلمون سرد، با علائم و عوارض ترک حاد برای مدت کوتاه‌تری مقابله کنند. برخی دیگر ممکن است ترجیح دهند به تدریج و با استفاده از داروها، سیگار را ترک کنند. در ادامه به راه‌های مختلف ترک سیگار اشاره می‌کنیم:
- ترک به روش بوقلمون سرد
انتخاب روش ترک مناسب به عوامل مختلفی همچون عادات، روحیات، میزان آمادگی ذهنی و … بستگی دارد. ترک به روش بوقلمون سرد به این معنای ترک ناگهانی و به یکباره سیگار در یک تاریخ از پیش تعیین شده و معیَن است. اگر از لحاظ ذهنی خود را آماده کرده باشید و آگاهی خود را بالا برده باشید این روش از ترک سیگار، بهتری انتخاب برای شماست.
با ترک سیگار به روش بوقلمون سرد بدن شما با سرعت بیشتری عاری از نیکوتین و سایر مواد سمی سیگار خواهد شد و می‌تواند زودتر شروع به بازسازی و ترمیم خود بکند.
- ترک به کمک داروهای ترک سیگار
یکی از راه‌هایی که از طریق آن می‌توان سیگار را ترک کرد، درمان با داروهایی همچون وارنیکلین، بوپروپیون و همچنین درمان جایگزینی نیکوتین (NRT) است. البته برای استفاده از این روش‌ها باید حتما با یک پزشک یا مشاور متخصص در این حوزه مشورت کنید. این داروها به کاهش میل به سیگار، علائم ترک و سایر عوارض جانبی کمک بسیاری می‌کنند. البته در نظر داشته باشید که اثربخشی داروهایی نظیر وارنیکلین و بوپروپیون کمی زمان‌بر است. بنابراین بسته به نوع دارو باید یک هفته تا چند هفته قبل از تاریخ ترک استفاده از آن‌ها را شروع کنید. با پزشک خود در مورد اینکه کدام درمان برای شما مناسب است صحبت کنید، به خصوص اگر افسردگی دارید.
- درمان جایگزینی نیکوتین (NRT)
درمان جایگزینی نیکوتین (NRT) مقداری از نیکوتینی که قبلا از طریق سیگار دریافت می‌کردید و بدون صدها ماده شیمیایی مضر موجود در سیگار، تامین و به نوعی جایگزین می‌کند. بنابراین پس از ترک سیگار چندان احساس ناراحتی نمی‌کنید. با این حال، حتی با استفاده از داروهای ترک سیگار، احتمالا همچنان کمی ناراحتی و تمایل به سیگار کشیدن خواهید داشت اما تمام آن‌ها موقتی خواهد بود.
استفاده از این محصولات همچون آدامس، قرص، اسپری بینی استنشاقی، چسب نیکوتین و … نیز می‌تواند در مسیر ترک سیگار بسیار موثر باشند. بسیاری از افراد به دلیل به علائم و عوارض ترک و بهبود و کنترل این عوارض مایل به استفاده از این جایگزین‌ها هستند.
- وارنیکلین (Chantix)
وارنیکلین با اتصال به گیرنده‌های نیکوتین در بدن و فعالسازی نسبی آن‌ها، این فرایند را تا حدی آسان‌تر می‌سازد. با تغییراتی که توسط این دارو در بدن ایجاد می‌شود، سیگار کشیدن نیز کمتر لذت‌بخش خواهد شد.
- بوپروپیون (Zyban، Wellbutrin SR)
بوپروپیون نیز بر روی هورمون‌های مغز کار می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود تا افراد پس از ترک سیگار دچار اضافه وزن بسیاری نشوند. این دارو محدودیت استفاده دارد و برای افرادی که دچار اختلالات تشنجی هستند قابل استفاده نیست.
چرا ترک سیگار کاری چالش‌برانگیز است؟
یکی از سوالاتی که ممکن است ذهن ما را درگیر کند این است که چرا ترک سیگار امری چالش‌برانگیز است؟ همه ما تا حدودی از خطرات و مشکلاتی که سیگار برای ما ایجاد می‌کند آگاهی داریم. اما گویا دانستن این خطرات، ترک سیگار را برای ما آسان‌تر نمی‌کند. فرقی نمی‌کند اگر روزی یک پاکت سیگار بکشید یا جزء آن دسته از افرادی باشید که هر چند وقت یکبار سیگار می‌کشند. ترک همیشگی سیگار کاری چندان راحت و کم‌دردسر به نظر نمی‌رسد.
استعمال دخانیات هم یک عادت فیزیکی محسوب می‌شود و هم یک عادت روانی. نیکوتین موجود در سیگار ماده‌ای کاملا اعتیادآور است. سیگار باعث می‌شود تا بدن شما به دریافت منظم نیکوتین عادت کند. در نتیجه حذف نیکوتین باعث می‌شود تا بدن شما از عدم دریافت منظم آن اذیت شود. با توجه به تاثیر نیکوتین بر مغز و احساس خوبی که در افراد به وجود می‌آورد، استعمال سیگار راهی است که بسیاری از افراد برای کاهش استرس و کسب آرامش به آن روی می‌آورند. برخی از افراد سیگار برای مقابله با موارد و مشکلاتی همچون افسردگی، اضطراب و حتی بی‌حوصلگی به سیگار پناه می‌آورند که البته نمی‌توان اثر آن را انکار کرد؛ اما نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که راه واقعی مقابله با مشکلات افسردگی، استرس و موارد مشابه، ترک سیگار است.
سیگار برای بسیاری از افراد تبدیل به یک عادت روزانه و جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره‌شان شده است. سیگار کشیدن در ابتدای صبح، پس از خوردن صبحانه، حین استراحت در محل کار یا دانشگاه و یا در مسیر رفت و آمد به محل کار و بالعکس یک عادت خودکار برای بسیاری از افراد است. برای ترک سیگار باید هم اعتیاد به آن و هم عاداتی که همراه با آن هستند را مورد بررسی قرار داد. با حمایت مناسب و برنامه‌ریزی برای ترک، می‌توان این عادت را کنار گذاشت. در ادامه به برخی از مهم‌ترین عواملی که ترک را چالش‌برانگیز می‌سازد اشاره می‌کنیم:
- بازی روانی برندها؛ سیگار از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است!
تا به حال به محبوبیت گسترده سیگار فکر کرده‌اید؟ چرا سیگار انقدر محبوب است؟ بدون شک مهم‌ترین عامل محبوبیت سیگار، تبلیغات است. هدف از این تبلیغات نیز چیزی جز تاثیر بر ذهن و ضمیر ناخودآگاه افراد نیست. مدیران شرکت‌های تولیدکننده و سازنده صنعت دخانیات و تنباکو با در پیش گیری شعار “سیگار یک انتخاب شخصی است” به مشتریان خود کمک می‌کنند تا میزان واقعی اعتیادشان را انکار کنند. اما اگر واقعا سیگار یک انتخاب است، پس چه عجله‌ای برای ترک آن وجود دارد؟ شرکت‌های دخانیات از این استراتژی برای توجیه میلیون‌ها مشتری و در جهت پیشرفت و ترقی کسب و کار خود برای فروش محصولات مرگبارشان استفاده کرده‌اند.
در ابتدای متن به این نکته اشاره کردیم که اگر از شما بپرسیم «چرا سیگار می‌کشید؟» احتمالا خواهید گفت «به انتخاب خودم سیگار می‌کشم». اعتراف به اینکه بیشتر از روی اعتیاد سیگار می‌کشید تا انتخاب، به شما انگیزه می‌دهد تا خودتان را کنترل کنید و این کار را انجام ندهید. این باور به شما برای ادامه راه انگیزه می‌دهد تا در ماه‌های آینده که خواستید خود را با جمله « یک نخ سیگار که ضرری ندارد!» گول بزنید، باز دارد. ولی سعی کنید هیچوقت خود را با چنین استدلال بیهوده‌ای توجیه نکنید. در چنین مواقعی اگر فقط بتوانید پنج دقیقه ذهن خود را مدیریت کنید، می‌توانید تا آخر عمر بدون سیگار بمانید.
اگر از بسیاری از نوجوانان و جوانان در این رابطه سوال کنید، بسیاری از آن‌ها جواب می‌دهند که تبلیغات تاثیری بر روی ما ندارد و ما خودمان خواستیم که سیگار بکشیم. با این حال، مطالعات جدید به ما می‌گویند که تبلیغات نقش مهم‌تری نسبت به تاثیر همسن و سالان در ترغیب نوجوانان به سیگار دارد. تبلیغات تنباکو و برندهای مختلف سیگار ممکن است تاثیر مستقیمی بر ما نداشته باشند اما به طور حتم بر ضمیر ناخودآگاه ما تاثیر می‌گذارند.
بیشتر بخوانید: چرا داشتن یک ذهنیت مناسب برای ترک سیگار بسیار حیاتی است؟
- اعتیاد روانی شدید به سیگار
برای اکثر سیگاری‌ها، این اعتیاد تقریبا نیمی ذهنی و نیمی فیزیکی است. مطالعات نشان می‌دهد که این نسبت در هر فردی متفاوت است. بخش فیزیکی همان اعتیاد جسم به نیکوتین است. در مورد جنبه ذهنی یا روانی، در ابتدا این ضمیر می‌گوید: «مشکلی نیست! سیگار را کنار می‌گذارم.» اما همان ضمیر ناخودآگاه، سالهای سال از سیگار لذت می‌برده است. پس از شروع دوره ترک سیگار ضمیر ناخودآگاه می‌گوید: «الآن فقط یک نخ سیگار بده!» در واقع ضمیر ناخودآگاه فقط به همان حس خوب که پس از استنشاق دود سیگار و در اثر ترشح هورمون دوپامین تجربه می‌کرد، می‌پردازد.
ضمیر ناخودآگاه فرد سیگاری با دیدن صحنه‌هایی همچون تماشای دود سیگار، قرارگیری سیگار بین لب‌ها، دم و بازدم بی‌رمق، برداشتن سیگار از پاکت و … لحظات احساس خوش بعد از سیگار کشیدن خود را تداعی می‌کند. همه این‌ها تا حد زیادی بخشی از اعتیاد روانی به سیگار است. با ترک تنباکو افراد اغلب احساس می‌کنند که دوستی عزیز را از دست می‌دهند. بنابراین برای ترک موفقیت‌آمیز سیگار باید ذهن خود را به گونه‌ای تربیت کنید تا دیگر از دیدن این صحنه‌ها لذت نبرد.
انزجار درمانی تداعی‌های منفی را به ضمیر ناخودآگاه فرد می‌فرستد، زیرا همانطور که اشاره شد یک فرد سیگاری از این کار لذت می‌برد. این روش بالینی، به خنثی‌سازی اثر سیگار کمک می‌کند. در طول فرآیند ترک، عادت جدید غیرسیگاری بودن شکل می‌گیرد. ضمیر ناخودآگاه فرد سیگاری سابق به تدریج به غیرسیگاری بودن عادت می‌کند، زیرا در طول این زمان، میل به سیگار به آرامی از بین می‌رود.
چرا همه افراد سیگاری نیستند؟
همه ما از کودکی تا اکنون شنیده‌ایم که سیگار بسیار اعتیادآور است. حتی این جمله را بارها و بارها در تبلغیات شرکت‌های تولیدکننده و پاکت‌های سیگار دیده‌ایم. اما آیا واقعا این حقیقت مطلق است؟ آیا تا به حال در مکانی که پر از دود سیگار است بوده‌اید یا از میان ابری از دود سیگار عبور کرده‌اید؟
قرارگیری در معرض دود سیگار سایر افراد و دودی که بر روی اشیا و وسایل یک محیط بسته باقی می‌ماند امری کاملا طبیعی، رایج و اجتناب ناپذیر است. بنابراین اگر نیکوتین به همان اندازه که می‌گویند اعتیادآور است و دود دست دوم حاوی همان سطوح مضر مواد شیمیایی است که سیگاری‌ها استنشاق می‌کنند، آیا هر کسی که تا به حال دود دست دوم استنشاق کرده است نباید سیگاری شود؟
واقعیت این است که نیکوتین فقط کمی اعتیاد آور است – در واقع نیکوتین ۲۰ برابر کمتر از شکر اعتیادآور است. این ویژگی‌های اعتیادآور نیکوتین نیست که شما را درگیر می‌کند.
از منظر ضمیر ناخودآگاه، عمل سیگار کشیدن مصداق واقعی یک پرده دودی است که در اطراف خود ایجاد می‌کنید تا از ذهن ناخودآگاه خود در برابر چیزی محافظت کنید. برای بسیاری از مردم این گزینه به آن‌ها امکان فرار از شرایط ناخوشایند را می‌دهد. یا اینکه ممکن است از عمل استعمال سیگار به عنوان وسیله‌ای برای احساس اعتماد به نفس بیشتر استفاده کنید. دلیلش هرچه که باشد، به احتمال زیاد شما از آن آگاه نیستید! به خاطر داشته باشید، دلایل زمینه‌ای برای استعمال سیگار همیشه و همیشه ناخودآگاه هستند.
نکته کلیدی این است که باید به گونه‌ای طرز تفکر و زندگی خود را متحول سازید که دیگر جایی برای سیگار در آن وجود نداشته باشد. وقتی که چنین اتفاقی می‌افتد و دیدگاه خود را به طور کامل نسبت به این مسئله تغییر می‌دهید، دیگر خبری از میل به سیگار و تلاش برای مقاومت در برابر این میل در شما نخواهد بود. با هماهنگ کردن ضمیر ناخودآگاه خود با این مسئله دیگر خودتان به طور طبیعی میلی به سیگار نخواهید داشت.
مراحل مختلف در مسیر ترک سیگار
در این قسمت از متن قصد داریم تا به اختصار به مراحلی که هر فرد در دوره ترک سیگار خود طی خواهد کرد، بپردازیم. برای مطالعه بیشتر می‌توانید به مقاله اختصاصی ما در مورد مراحل ترک سیگار رجوع کنید! اگر از ابتدا در نظر بگیریم، دوره ترک سیگار را می‌توان به سه مرحله مهم و اصلی تقسیم کرد:
- مرحله اول: افزایش آگاهی و آمادگی ذهنی
شاید شما هم مانند بسیاری از افراد دنیا عمل‌گرا باشید و همیشه در هر کاری به دنبال این باشید که به صورت فیزیکی کاری را انجام دهید یا برنامه‌ای را پیاده سازید. اما واقعیت این است که همیشه درصد بسیار بالایی از موفقیت در انجام عملی به آمادگی ذهنی ما نسبت به آن کار بازمی‌گردد. به بیان دیگر، اگر شما نتوانید در ذهن خود سیگار را ترک کنید، چگونه می‌توانید در واقعیت این کار را انجام دهید؟
پیش از شروع تصمیم خود برای ترک سیگار، باورهای خود در زمینه سیگار کشیدن را در جایی یادداشت و آن‌ها را مورد بررسی قرار دهید. اگر بتوانید غول ذهنی ترک سیگار را شکست دهید، در واقعیت نیز خواهید توانست این کار را به نحو احسنت انجام دهید!
پس از آن باید در مورد عادات سیگار کشیدن خود به شناخت کافی برسید، علت اصلی اینکه شما سیگار می‌کشید چیست؟ آیا شما برای کاهش استرس و اضطراب خود سیگار می‌کشید؟ چون گمان می‌کردید که با سیگار، تبدیل به شخصیتی کاریزماتیک خواهید شد، شروع به استعمال دخانیات کردید؟ آیا برای اینکه با دوستان و اطرافیان خود در هماهنگی باشید سیگار می‌کشید؟ پاسخ به این پرسش‌ها می‌تواند شما را به شناخت دقیق و عمیق نسبت به خودتان برساند تا با آگاهی و امادگی کامل وارد دوره ترک شوید.
- مرحله دوم: کارهایی که باید پیش از شروع دوره ترک سیگار خود انجام دهید
حال که ذهن خود را به آمادگی رسانده‌اید، باید یک تاریخ به خصوص مشخص کنید تا در آن روز دوره ترک سیگار خود را آغاز نمایید. در حین اینکه این کار را انجام می‌دهید می‌توانید کم کم به خانواده و دوستان خود بگویید که قصد انجام این کار را دارید تا آن‌ها نیز به سهم خود بتوانند در این مسیر به شما یاری رسانند.
همچنین بهتر است که چالش‌ها و پستی و بلندی‌هایی که ممکن است در طول مسیر خود در پیش داشته باشید را نیز در نظر داشته باشید. چالش‌های زودگذری همچون عوارض ترک سیگار با کارهای ساده‌ای همچون تمرینات ساده تنفسی قابل مهار و مدیریت هستند.
- مرحله سوم: دوره ترک سیگار
فرقی نمی‌کند که با استفاده از چه روشی سیگار را ترک کرده‌اید، تنها کاری که باید پس از آخرین سیگاری که کشدیدید انجام دهید این است که تمرکز خود را بر روی نکات فوق‌العاده مثبتی که در آینده‌ای نه چندان دور با ترک سیگار به دست خواهید آورد بگذارید.
بهتر است در طول این دوره کارهایی را انجام دهید که شما را به آرامش می‌رساند. گشت و گذار در طبیعت، انجام حرکات کششی ساده و یوگا، هدیه دادن به خود به ازای هر هفته بدون سیگار و … می‌تواند باعث حفظ روحیه شما در این دوره شود. به زودی زود به نقطه‌ای خواهید رسید که سیگار برای شما تبدیل به یک خاطره ناخوشایند خواهد شد که به هیچ عنوان دوست ندارید حتی به آن فکر کنید.
عوارض ترک سیگار
ممکن است شنیدن نام عوارض ترک سیگار، شما را نگران کند! اما باید بگوییم که جای هیچ گونه نگرانی نیست. همانطور که پیش از این هم اشاره شد ممکن است هنگامی که در حال ترک سیگار هستید، تعدادی از علائم فیزیکی را نیز تجربه کنید. علت بروز این علائم فیزیکی، خروج نیکوتین از بدن شماست. خروج نیکوتین از بدن معمولا پس از گذشت یک ساعت از آخرین سیگاری که می‌کشید شروع می‌شود و دو الی سه روز بعد به اوج خود می‌رسد. علائم و عوارض ترک نیکوتین می‌توانند چند روز تا چند هفته طول بکشند و از فردی به فرد دیگر متفاوت‌اند.
درست است که این موارد شما را در طول این روند تحت تاثیر خود قرار می‌دهند، اما به خاطر داشته باشید که همه این علائم موقتی هستند و پس از چند روز یا نهایتا چند هفته از بین می‌روند. پس از آن که سموم از بدن شما خارج شدند، این علائم نیز کم و کمتر می‌شوند و در آن موقع است که احساس فوق‌العاده‌ای را تجربه خواهید کرد.
برخی از رایج‌ترین عوارض و علائم ترک سیگار:
- وسوسه و میل به سیگار
- احساس بی‌قراری،افسردگی، اضطراب و نگرانی
- اختلال در تمرکز
- سردرد و سرگیجه
- اختلال در خواب و خستگی
- کاهش ضربان قلب
- افزایش اشتها و …
چه گروهی از افراد بیشتر مایل به ترک سیگار هستند؟
تا به اینجای کار می دانید که ترک سیگار در هر سنی کاری عاقلانه است. هیچوقت برای این کار دیر نیست! معمولا اکثر افرادی که مدت زمان زیادی است که سیگار می‌کشند، چه پیر و چه جوان می‌خواهند از شر این عادت مضر خلاص شوند. اما ترک این عادت برایشان بسیار دشوار و حتی ترسناک است! علت این امر ترس از عوارضی همچون بی‌قراری، تنش و اضطراب، افزایش وزن و ناتوانی در دوری از نیکوتین است. ترس از اینکه چگونه زندگی خود را بدون سیگار بگذرانند؟ اما باید به خاطر داشته باشیم که هیچ کدام از این دلایل، بهانه خوبی برای ادامه به عادت مخرب سیگار کشیدن نیست.
معمولا پس از ترک سیگار افراد به حال گذشته خود حسرت می‌خورند که چرا زودتر این کار را انجام ندادند. حتما به یاد داشته باشید که تمامی ناراحتی‌ها و احساسات بد پس از ترک سیگار موقتی است و پس از مدتی از بین می‌روند.
برخلاف آنچه ممکن است فکر کنید، ترک سیگار پس از سال‌ها سیگار کشیدن، کاری بیهوده، بدون فایده و یا حتی دشوارتر نیست. معمولا سیگاری‌های میانسال، مسن و باسابقه انگیزه بیشتری برای ترک نسبت به تازه‌کارها دارند. شاید گمان کنید چون سال های سال است که سیگار می کشید، دیگر ترک فایده ای ندارد و با این کار نتیجه چندان مفیدی نخواهید گرفت! اما واقعیت این نیست.
همانطور که پیش از این هم اشاره شد خطرات سلامتی ناشی از سیگار با افزایش سن افزایش می یابد، ترک سیگار در هر سنی همیشه مزایایی دارد. برخی از عوامل خطرساز سیگار کشیدن برای افراد میانسال و مسن عبارتند از:
- خستگی و تنگی نفس
- خطر حمله قلبی
- بیماری ریه و خطر سرطان
نیکوتین؛ کلیدی ترین ماده سیگار
پس از بررسی جوانب مختلف سیگار و ارائه راهکارهای مختلف برای سهولت ترک آن، بهتر است نگاهی به معروف‌ترین ماده موجود در سیگار، یعنی نیکوتین بپردازیم. نیکوتین ماده‌ای محرک است که در گیاه تنباکو یافت می‌شود. این ماده یکی از پرمصرف‌ترین و پرطرفدارترین مواد مخدر در سراسر جهان است و بر اساس نظر پزشکان و مختصصان به اندازه کوکائین یا هروئین اعتیادآور است.
محصولات مختلفی همچون سیگار، پیپ، سیگار برگ، تنباکوی جویدنی، انفیه، قلیان، سیگارهای الکترونیکی و … حاوی نیکوتین هستند. نیکوتین در دسته داروهای محرک طبقه‌بندی می‌شود و دارای عوارض جانبی می‌باشد. رایج‌ترین عوارض جانبی نیکوتین شامل کاهش اشتها، تندی خلق و خو، افزایش ضربان قلب و فشار خون، حالت تهوع و اسهال می‌باشد. از سوی دیگر نیکوتین باعث بهبود حافظه و افزایش هوشیاری نیز می‌شود.
این ماده بر بسیاری از قسمت های بدن اثر می گذارد و عملکرد آن ها را دچار تغییرات چشمگیر می کند. نیکوتین موجود در دود سیگار به سرعت جذب خون می‌شود و در عرض ۱۰ ثانیه به مغز رسیده و بر روی آن تأثیر می‌گذارد. در برخی از قسمت ها مانند مغز، منجر به تعدادی از واکنش های شیمیایی می گردد. این ماده بر اندام های مهمی همچون مغز، قلب، پوست، ریه ها و … تاثیرگذار است.
نیکوتین چقدر در سیستم بدن شما باقی می‌ماند؟
مدت زمانی که نیکوتین در سیستم بدنی شما باقی می‌ماند به مدت زمان و تعداد دفعاتی دارد که در معرض آن قرار می‌گیرید بستگی دارد. علاوه بر این مورد، نوع مصرف شما نیز در این زمینه تاثیرگذار است. با توجه به نوع محصول حاوی نیکوتین و طریقه مصرف آن، این مدت زمان متغیر خواهد بود. این بدین معناست که مدت زمانی که نیکوتین حاصل از دود سیگار یا سیگار الکترونیکی در بدن می‌ماند با مدت زمانی که نیکوتین ناشی از محصولات تنباکوی بدون دود یا حتی دود دست دوم در بدن می‌ماند متفاوت است.
هر بار که سیگاری می‌کشید، تنباکو می‌جوید و یا دود دست دوم و دود دست سوم سیگار را استنشاق می‌کنید، نیکوتین وارد جریان خون شما می‌شود. پس از ورود این ماده به جریان خون، آنزیم‌های کبد مقدار زیادی از این نیکوتین را به کوتینین (ماده‌ای که تا ۴۸ ساعت در بدن می‌ماند و می‌توان از طریق آن استفاده یا عدم استفاده فرد از نیکوتین را فهمید) تجزیه می‌کنند که این مواد هم در نهایت از طریق کلیه‌ها به صورت ادرار دفع می‌شوند. آثار نیکوتین در خون، بزاق، ادرار و حتی فولیکول های مو باقی می مانند. البته میزان ماندگاری این ماده در بدن به عوامل مختلفی بستگی دارد. متخصصان و پزشکان بر این باورند که عوامل زیر بر مدت زمانی که نیکوتین و متابولیت‌های آن در سیستم بدن شما قابل تشخیص هستند تاثیر می‌گذارند:
- میزان قرارگیری در معرض نیکوتین
- عوامل ژنتیکی
- عملکرد کبد
- سن و سال
- رژیم غذایی و مصرف دارو
- تفاوت‌های جنسی و هورمونی
- عملکرد کلیه
سخن پایانی
مهم‌ترین نکته برای کسی که قصد دارد تا تغییری را در زندگی خود ایجاد کند، افزایش آگاهی در همان زمینه خاص است. در زمینه ترک سیگار نیز شناسایی مراحل مختلف، بررسی آن‌ها و مشورت با افراد متخصص از الزامات است در غیر این صورت تلاش و زحمات شما نیز نافرجام خواهند بود. پس از آنکه عوامل زمینه‌ساز برای تمایل خود به سیگارکشیدن را شناسایی کردید، می‌توانید تصمیم خود را عملی کنید. بعد از آنکه ذهن و بدنتان به هماهنگی با یکدیگر رسیدند، به همان نتیجه دلخواهی که مدت‌ها در سر می‌پروراندید خواهید رسید. زندگی بدون دخانیات، رویایی که شما آن را عملی کردید!
