عموما وقتی صحبت از خطرات و بیماری‌های ناشی از سیگار که منجر به مرگ افراد سیگاری می‌شود به میان می‌آید، اغلب به یاد سرطان ریه یا آمفیزم می‌افتیم. این در حالی است که هر دوی این بیماری‌ها سالانه جان افراد زیادی را می‌گیرند و افراد سیگاری نیز بیشتر از سایر بیماری‌های مرتبط با سیگار، در اثر مشکلات قلبی جان خود را از دست می‌دهند. سیگار باعث مشکلات قلبی و عروقی بسیاری می‌شود.
طبق گزارش و آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، مصرف دخانیات سالانه 10 درصد از مرگ و میرها را در سطح جهان شامل می‌شود. به ازای هر فردی که به دلیل سیگار کشیدن جان خود را از دست می‌دهد، 30 نفر با بیماری‌های مرتبط با سیگار زندگی می‌کنند.
اگر قصد دارید تا سیگار را ترک کنید، این مطلب را از دست ندهید!
اثرات سیگار بر سلامتی چگونه است؟
آمار مصرف دخانیات سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که تقریباً 7 میلیارد نفر در سراسر جهان هر ساله بر اثر استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهند.
بخشی از آنچه که سیگار را بسیار کشنده می‌سازد، ترکیبات شیمیایی موجود در ساخت آن است. طبق گزارش انجمن تحقیقات ریه، بیش از 7000 ماده شیمیایی در یک سیگار روشن وجود دارد که حداقل 69 مورد از آن‌ها باعث سرطان می‌شوند. علاوه بر آن، بسیاری از 600 ماده‌ای که در یک سیگار یافت می‌شوند از جمله آمونیاک، سرب، کربن مونوکسید، آرسنیک و فرمالدئید (مایع مورد استفاده برای مومیایی کردن اجساد مرده) همگی سمی هستند.
پیامدهای مخرب استعمال سیگار برای سلامتی بسیار گسترده است. در حالی که برخی از آن‌ها قابل مشاهده هستند (مانند دندان‌های خراب و ناخن‌های زرد یا سرفه‌های ناشی از مصرف سیگار)، بسیاری از اثرات منفی سیگار درونی هستند و در طول سال‌ها به آرامی اثرات خود را نشان می‌دهند.
در ادامه چند نمونه از چگونگی تاثیر سیگار بر هر سیستم بدن را مشاهده می‌کنید:
1.مغز، سر و گردن
همانطور که پیش از این اشاره کردیم، استعمال دخانیات باعث ایجاد بیماری‌های جسمی بسیاری می‌شود. علاوه بر این موارد، لازم به ذکر است که تاثیرات آن بر سلامت روان هرگز قابل چشم‌پوشی نیست. مواردی همچون افسردگی و اضطراب در افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند بسیار شایع است.
بر اساس گزارش CDC، افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری دچار افسردگی می‌شوند. یکی از بارزترین پیامدهای سیگار کشیدن که به سلامت جسمی و روحی مرتبط است، تغییر شیمی مغز است که هنگام استفاده از تنباکو رخ می‌دهد. سیگار همچنین مغز را در سطح فیزیکی تغییر می‌دهد. برای مثال، ضخیم و باریک شدن رگ‌های خونی ناشی از سیگار، خطر سکته مغزی را در افراد افزایش می‌دهد.
2.چشم و بینی
چه خودتان سیگار بکشید و چه در معرض دود سیگار دیگرن قرار بگیرید، دود سیگار باعث می‌شود تا چشم‌های شما به راحتی تحریک شده و دچار سوزش و آبریزش شود. قرارگیری در معرض دود سیگار در درازمدت منجر به موارد زیر می‌گردد:
- آب مروارید
- دژنراسیون ماکولا
- کاهش حس بویایی
3.دهان، دندان و گلو
مصرف سیگار منجر به زرد شدن دندان‌ها و بوی بد دهان می‌شود که این مورد عموما ناشی از تار یا قطران سیگار است. اما این‌ها تنها مشکلات مربوط به دهان و دندان نیستند و عواقب دیگری نیز برای سلامت دهان، دندان‌ها و گلو وجود دارد، از جمله:
- گلو درد
- کاهش حس چشایی
- بیماری لثه (ژنژیویت)
- لقی و افتادن دندان‌ها
- بیماری تیرویید
- سرطان‌های دهان، گلو، حنجره، سرطان مری
4.پوست، مو و ناخن
سیگار اغلب با تغییر رنگ و شکنندگی ناخن‌ها، موهایی که بوی سیگار می‌گیرند و بوی بد دهان همراه است. همچنین اثرات دیگری وجود دارد که بیشتر از عمق پوست نشأت می‌گیرند مانند:
- چین و چروک و پیری زودرس پوست
- گردش خون ضعیف (مانند سردی دست‌ها و پاها)
- عروق محیطی
- بیماری بورگر
- بیماری قانقاریا
5.قلب و ریه
دود تنباکو به شریان‌های قلب آسیب می‌زند، آن‌ها را مسدود و ضعیف می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را در فرد افزایش می‌دهد. سایر مشکلات قلبی و ریوی مرتبط با سیگار عبارتند از:
- حمله قلبی
- سرطان ریه
- بیماری انسدادی ریه (COPD)، از جمله برونشیت مزمن و آمفیزم
- سرفه ناشی از سیگار و خلط
- آسم و تنگی نفس
- سرماخوردگی‌های مکرر
- ذات‌الریه
- افزایش خطر سل و آنفولانزا
6.دستگاه گوارش و ادرار
سیگار می‌تواند بر توانایی بدن شما برای هضم و حذف مواد مغذی، از آنچه که می‌خورید و می‌نوشید تأثیر بگذارد. همچنین می‌تواند منجر به بیماری‌های خاصی شود. برخی از بیماری‌های ناشی از سیگار در این زمینه شامل موارد زیر می‌شوند:
- زخم معده و اثنی عشر
- آنوریسم آئورت
- سرطان‌های معده، پانکراس، روده بزرگ، کلیه‌ها و مثانه
7.استخوان‌ها
استعمال دخانیات استخوان‌ها را ضعیف کرده و در صورت سقوط یا تصادف احتمال آسیب دیدگی فرد را افزایش می‌دهد. پوکی استخوان باعث می‌شود تا خطر شکستگی مانند شکستگی لگن را در فرد افزایش می‌دهد. بیماری دژنراتیو دیسک به استخوان های ستون فقرات آسیب می رساند که باعث درد گردن و کمر می‌شود.
8.خون، التهاب و ایمنی
سیگار می‌تواند سطوح التهاب را در بدن افزایش دهد، که این قضیه علائم برخی بیماری‌ها مانند فیبرومیالژیا (بدن درد شدید، ضعف و خستگی) را شدیدتر می‌کند.
افزایش سطح التهاب در بدن به ایجاد سرطان و بیماری قلبی عروقی کمک می‌کند. سیگار همچنین یک عامل شناخته شده برای سرطان خون است.
سیگار ایمنی بدن را کاهش و فرد را در معرض خطر عفونت قرار داده و روند بهبودی بدن او را از یک بیماری یا آسیب، سخت‌تر می‌کند. افرادی که بیماری های خودایمنی مانند ام اس و لوپوس دارند، باید آگاه باشند که سیگار باعث افزایش مدت زمان، دفعات و شدت عود بیماری‌شان می‌شود.
9.سلامت باروری
اثرات سیگار می‌تواند حتی قبل از لقاح شروع شود و بر تولید مثل مرد و زن تأثیر بگذارد:
- تغییر شکل اسپرم و کاهش تعداد آن
- ناباروری
- ناتوانی جنسی
- درد قاعدگی
- یائسگی زودرس
- سرطان دهانه رحم
سیگار کشیدن در دوران بارداری خطراتی را هم برای فرد باردار و هم برای جنین در حال رشد به همراه دارد. عوارض احتمالی که ممکن است در دوران بارداری، زایمان و در دوره پس از زایمان رخ دهد عبارتند از:
- سقط خود به خودی جنین
- حاملگی خارج از رحم
- جدا شدن جفت
- پارگی زودرس غشاها
- تولد زودرس جنین
- نقایص مادرزادی
- افزایش گیرنده‌های نیکوتین در مغز نوزادان
نوزادی که از والدین سیگاری متولد می‌شود، در هنگام رشد نیز در معرض عوارض سلامتی ناشی از سیگار قرار می‌گیرند. تحقیقات نشان داده است که اکثر افراد از دوران نوجوانی شروع به سیگار کشدن می‌کنند و به همین علت بیشتر هم در معرض ابتلا به بیماری‌های ناشی از سیگار همچون بیماری‌های تنفسی مانند آسم قرار می‌گیرند و حتی در مقایسه با هم سالان خود که در معرض دود سیگار نیستند، بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات اضطراب می‌شوند.
سخن پایانی
این بیماری‌ها تنها بخشی از مهم‌ترین خطرات و مشکلات ناشی از استعمال دخانیات هستند. ما به طور کامل تمام خطراتی که دود سیگار ایجاد می‌کند را درک نکرده‌ایم و تحقیقات بیشتری در جهان حال انجام است.
آنچه ما می‌دانیم این است که سیگار زندگی را از بین می‌برد. آمار به ما نشان می‌دهد که حدود نیمی از افراد سیگاری که برای مدت طولانی سیگار مصرف می‌کردند، بر اثر بیماری‌های ناشی از سیگار می‌میرند. اگر در سطح جهانی در نظر بگیریم، این به معنای چیزی حدود پنج میلیون مرگ در سال است. یعنی هر هشت ثانیه یک نفر در جایی از دنیا جان خود را به خاطر سیگار از دست می‌دهد.
انسان‌ها فوق‌العاده انعطاف‌پذیر هستند. هیچ وقت برای ترک سیگار دیر نیست. در حالی که نمی‌توان همه آسیب های ناشی از سیگار را جبران کرد، تحقیقات نشان داده است که بسیاری از آسیب‌ها حتی پس از سال‌های سال سیگار کشیدن نیز قابل التیام است.
