احساس سرگیجه یکی از علائم شایعی است که ممکن است در روزهای اولیه پس از ترک سیگار در کنار سایر علائم ترک نیکوتین تجربه کنید. در این مطلب به بررسی عوامل ایجاد این وضعیت پس از ترک نیکوتین خواهیم پرداخت.
البته در نظر داشته باشید که این سرگیجه هم مانند سایر علائم و عوارض ترک سیگار امری موقتی است و پس از مدتی از بین می‌رود؛ در نتیجه در صورتی که سرگیجه شما تداوم داشت حتما به یک پزشک مراجعه کنید چرا که سرگیجه مداوم ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد.
عوامل موثر در ایجاد سرگیجه پس از ترک سیگار
درمان‌های جایگزین نیکوتین
چسب نیکوتین
برچسب ترک سیگار یکی از راه‌های جایگزین (NRT) و درمانی ترک سیگار است که سرگیجه را به عنوان یک عارضه جانبی برای برخی از افراد با خود به همراه خواهد داشت. از آنجایی که تمامی NRTها حاوی نیکوتین هستند و مصرف بیش از حد نیکوتین هم باعث سرگیجه می‌شود، بهتر است در استفاده از آن‌ها زیاده‌روی نکنید.
یکی از ضروری‌ترین نکاتی که باید هنگام استفاده از چسب نیکوتین به خاطر داشته باشید، مطالعه دقیق دستورالعمل‌های سازنده بر روی محصول است. سعی کنید حتما سطح دوز اولیه از این برچسب‌ها را با میزان مصرف سیگارتان مطابقت دهید تا میزان نیکوتین دریافتی شما از چسب نیکوتین بیشتر از میزانی نباشد از استعمال سیگار خود دریافت می‌کردید.
زیبان
زیبان (بوپروپیون)، یک داروی کمکی غیر نیکوتینی برای ترک سیگار است که استفاده از آن عوارضی جانبی مانند سرگیجه را با خود به همراه دارد. Zyban در ابتدا به عنوان یک داروی ضدافسردگی در بازار عرضه شد اما پس از گذشت مدتی مشخص شد که افراد سیگاری که از این دارو استفاده می‌کنند، میل کمتری به سیگار کشیدن دارند.
چانتیکس
چانتیکس (وارنیکلین) یک قرص فاقد نیکوتین است که به طور اختصاصی برای ترک سیگار ساخته شده است. از عوارض شایع مصرف این قرص نیز ایجاد سرگیجه برای مصرف‌کننده آن است.
در صورتی که در حین استفاده از هر کدام از این موارد دچار سرگیجه شدید و طولانی شدید، حتما به یک پزشک مراجعه نمایید.
نیکوتین به عنوان یک محرک
نیکوتین یک محرک است که برخی عملکردهای بدن را سرعت می‌بخشد. وقتی که سیگار می‌کشید، نیکوتین از طریق ریه‌ها به جریان خون جذب شده و در عرض ۷ تا ۱۰ ثانیه به مغز می‌رسد و با ایجاد یک واکنش شیمیایی، هورمون آدرنالین را ترشح می‌کند. آدرنالین باعث افزایش سرعت عملکرد قلب، انقباض رگ‌های خونی و افزایش فشار خون می‌شود.
علاوه بر آن، کربن مونوکسید حاصل از دود سیگار نیز باعث کاهش میزان اکسیژن در خون می‌شود.
پس از آنکه سیگار را ترک کردید، آدرنالین بدن شما توسط نیکوتین تحریک نمی‌شود و بدین طریق جریان خون نیز محدود نمی‌گردد. همچنین در غیاب کربن مونوکسید ناشی از دود سیگار، اکسیژن بیشتری در خون شما وجود خواهد داشت.
نیکوتین و قند خون
نیکوتین علاوه بر اثرات محرک خود بر بدن، ترشح انسولین از لوزالمعده را نیز دچار کندی می‌کند. انسولین هورمونی است که قند اضافی را از خون خارج و به بدن در حفظ تعادل قند خون کمک می‌کند. اختلال در عملکرد ترشح انسولین و باعث می‌شود تا افراد سیگاری دچار هایپرگلیسمی قند خون بالا شوند.
گرسنگی یکی از علائم ترک نیکوتین و هیپوگلیسمی (قند خون پایین) است. هیپوگلیسمی متوسط می‌تواند باعث ایجاد احساس سرگیجه شود. البته تحقیقات ارتباط مستقیمی بین نیکوتین و قند خون پایین هنگام ترک سیگار نشان نداده‌اند.
نکات مهمی که باید برای کنترل قند خون خود در نظر داشته باشید:
- وعده‌های غذایی خود را به صورت منظم بخورید تا دچار افت قند خون نشوید.
- اگر احساس لرزش یا سرگیجه دارید، یک تکه میوه بخورید یا یک لیوان کوچک آب میوه بنوشید تا به سرعت میزان قند خون خود را افزایش دهید.
- از خوردن مواد غذایی فرآوری‌شده و بسیار شیرین خودداری کنید. این مواد می‌توانند باعث افزایش میل به سیگار و اضافه وزن ناخواسته شوند.
تاثیر اضطراب در ایجاد سرگیجه
ترک سیگار برای اکثر افرادی که قصد انجام آن را دارند، کاری استرس‌زا است. دلیل این امر نیز واضح است. ترک سیگار و نیکوتین یک تغییر بزرگ در عادات و زندگی شماست! بسیاری از افراد در هنگام مواجهه با شرایط تنش‌زا به سیگار روی می‌آورند. برای این دسته از افراد، ترک سیگار باعث ایجاد اضطراب ناراحت‌کننده‌ای می‌شود که به نوبه خود انواع پاسخ‌های فیزیکی بدن از جمله سرگیجه را ایجاد می‌کند.
اگر در دوره ترک سیگار، دچار استرس و اضطراب شدید، سعی کنید با تنفس عمیق یا مدیتیشن، ذهن و بدن خود را آرام کنید.
کم‌آبی بدن و تاثیر آن بر ایجاد سرگیجه
بسیاری از مردم به اندازه کافی آب مصرف نمی‌کنند و به همین دلیل از کم‌آبی بدن رنج می‌برند. کم‌آبی یا دهیدراته شدن بدن می‌تواند در ایجاد سرگیجه موثر باشد. بنابراین سعی کنید تا همیشه آب مورد نیاز بدن خود را با نوشیدن روزی 8 لیوان آب تامین کنید. هیدراته بودن بدن باعث می‌شود تا احساس بهتری داشته باشید.
نکته قابل توجه درباره سرگیجه
زمانی که احساس سرگیجه دارید، هنگام بلند شدن از جای خود مواظب باشید و به آرامی این کار را انجام دهید. به خاطر داشته باشید که همیشه در چنین مواقعی به آرامی بنشینید و بایستید تا به بدنتان اجازه دهید با تغییر فشار خون که به طور طبیعی هنگام آن تغییر وضعیت اتفاق می‌افتد سازگار شود.
سخن پایانی
با وجود همه چالش‌های ترک نیکوتین از جمله سرگیجه و … این دوره موقتی و گذرا است. این علائم و عوارض نه تنها بر جسم بلکه بر روح و روان آدمی نیز تاثیرگذارند. صبور باشید و به یاد داشته باشید که با پاکسازی سموم از بدنتان روزهای بهتری در پیش خواهید داشت.
