استرس و اضطراب نقش مهمی در شروع سیگار کشیدن افراد و ادامه این کار توسط آن‌ها دارد. نقش این عامل آنقدر مهم است که برای بسیاری از افراد به عنوان مانعی برای ترک دخانیات عمل می‌کند. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که در چند روز اولیه ترک سیگار، سطح استرس شما نیز عموما به طور موقت افزایش می‌یابد، اما پس از گذشت چندین روز و هفته توانایی برای مدیریت و کنترل اضطراب خود را بازمی‌یابید. به بیان ساده‌تر، علائم و عوارض ترک سیگار با کمی استرس مضاعف و موقتی همراه خواهد بود. میزان موفقیت شما در مدیریت این مرحله سنگین اما زودگذر، تا حد زیادی به میزان آمادگی جسمی و ذهنی شما بستگی دارد.
به طور کلی، استرس و اضطراب ناشی از ترک دخانیات به دو نوع فیزیکی و روانی تقسیم‌بندی می‌شود که هر کدام از آن‌ها تبعات خاص خود را دارند. در ادامه مطلب به بررسی این دو نوع و ارائه راهکارهای مقابله با آن‌ها خواهیم پرداخت.
استرس فیزیکی ناشی از ترک سیگار
هنگامی که سیگار را ترک می‌کنید، بدن شما از نظر فیزیکی به عدم دریافت نیکوتین و هزاران مواد شیمیایی موجود در سیگار واکنش نشان می‌دهد. با اینکه سیگار حاوی مواد مضر بسیاری است، اما بدن شما به دریافت این مواد شیمیایی آن هم چندین بار در روز عادت کرده است. بنابراین پس از ترک، میزان استرس شما بالا خواهد رفت. برخی از افراد علائم ترک نیکوتین را با نام «آنفولانزای ترک» می‌شناسند. از علائم ترک نیکوتین آن است که باعث می‌شود احساس کنید بیمار هستید، حتی اگر در واقع اینطور نباشد.
رایج‌ترین علائم و عوارض ترک نیکوتین عبارتند از:
- یبوست
- ناراحتی معده
- سرفه
- بدخلقی
- هوس‌های شدید مصرف سیگار
- خشکی دهان
- خستگی
- سردرد و سرگیجه
- بی‌خوابی و اختلالات خواب
- عدم تمرکز
- گلودرد
- و در برخی موارد آبریزش بینی
به طور معمول اکثر افرادی که به تازگی سیگار را ترک کرده‌اند، علائم ذکر شده را تجربه می‌کنند. اما خوشبختانه، ترک نیکوتین و احساس اضطراب مرتبط با آن موقتی است و پس از مدتی از بین می‌رود.
استرس روانی ناشی از ترک سیگار
جدای از جنبه فیزیکی استرس ناشی از ترک، فردی که سیگار را کنار می‌گذارد، باید با احساسات مرتبط با سیگار، یا جنبه روانی ترک نیز مقابله کند. فردی که سیگار را ترک کرده است احساس می‌کند که به یکباره یک پشتوانه مهم و حیاتی را از دست داده است. این احساسات و عواطف ریشه در خاطرات مصرف سیگار در طول سالیان استفاده از آن دارد. تصور کنید و به یاد آورید. چه مواقعی سیگار می کشیدید؟ هنگامی که شاد، عصبانی، غمگین، بی‌حوصله و یا تنها بودید! پس زمانی که سیگار را ترک می‌کنید، احساساتی ایجاد می‌شوند که اغلب قدرتمند هستند و هدفشان این است که هر طور شده شما را به روتین مصرف سیگار بازگردانند.
رهایی از وابستگی روانی به سیگار و نیکوتین، دقیقا همان نقطه‌ای است که تلاش واقعی برای ترک دخانیات در آن آغاز می‌شود. همانطور که خاطرات و عادت‌های قدیمی را یکی یکی حذف کرده و گزینه‌های جدید و سالم‌تری را جایگزین آن‌ها می‌کنید، استرس ناشی از ترک را نیز کاهش می‌دهید. از این رو توانایی شما برای مدیریت استرس در سایر زمینه‌های زندگی‌تان نیز بهبود خواهد یافت.
چگونه اضطراب ناشی از ترک دخانیات را مدیریت کنیم؟
کسب اطلاعات از طریق منایع معتبر آنلاین و حضوری، مراجعه به مشاوران و متخصصان، اراده راسخ و آمادگی ذهنی مناسب به شما کمک می‌کنند تا استرس ناشی از ترک نیکوتین را مدیریت کرده و خود را در مسیر ترک همیشگی سیگار قرار دهید. در این قسمت چند نکته برای ترک و کنترل استرس ناشی از آن وجود دارد که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- مدیتیشن و خودمراقبتی
در روزهای اول ترک، مراقبت‌های فردی را در اولویت قرار دهید. به خودتان جایزه بدهید و تا حد امکان کمی استراحت کنید. سعی کنید استرس خود را با انجام مراقبه، تمرینات تنفسی عمیق، پیاده‌روی و یا انجام یوگا کاهش دهید. مهم‌تر از همه، به یاد داشته باشید که ناراحتی و استرس ناشی از ترک، با اینکه بسیار چالش برانگیزند اما موقتی هستند و بسیار زود به پایان می‌رسند.
- مشورت با مشاوران و متخصصان این حوزه
بهبودی از اعتیاد به نیکوتین می‌تواند درست مانند یک ترن هوایی باشد. وجود یک مشاور برای کمک به مدیریت این مسیر پر فراز و نشیب یک عامل مهم برای موفقیت است. از دوستان و خانواده خود بخواهید تا شما را تشویق کنند. یک مشاور خوب به شما کمک می‌کند تا برنامه ترک سیگار خود را به خوبی پیش ببرید. می‌توانید از شنبه تا پنجشنبه از ساعت 9 صبح الی 17 عصر با مشاوران ما درا تباط باشید.
- افزایش دانش و اطلاعات خود در زمینه ترک دخانیات
همانطور که می‌دانید میل به نیکوتین می‌تواند استرس زا باشد. به دنبال اطلاعات موثق در مورد مراحل مختلف ترک و بهترین شیوه‌ها برای کنترل هوس‌های خود در هنگام بروز آن‌ها باشید.
- حمایت دوستان و اطرافیان
اکثر افراد و حتی خود ما برای انجام کارها و دیدن نتایج چالش‌هایی که در پیش داریم، عجله داریم. ترک سیگار یکی از چالش‌هایی است که ما باید آن را با صبوری بیشتری پیش ببریم. بهبود اعتیاد و حذف عادتی که سال‌ها در زندگی ما وجود داشت، قطعا زمان‌بر است. پس صبور باشید و برای خود بازه زمانی مشخصی تعیین نکنید. اجازه دهید روند بهبودی شما به صورت کامل طی شود. پس از مدتی مشاهده خواهید کرد که شما دوباره یک آدم با نشاط و پرانرژی هستید.
سخن پایانی
در هنگام ترک سیگار ممکن است مکانیزم مقابله با استرس شما کاهش یابد و ترک نیکوتین و مقابله با هوس، احساسات استرس‌زایی را برای شما به همراه داشته باشد. امیدتان را از دست ندهید. حتی اگر قبلاً سعی‌کرده‌اید سیگار را ترک کنید تسلیم نشوید، نکته مهم این است که ادامه دهید. طبق مطالعات، افرادی که تلاش ناموفق برای ترک سیگار داشتند، استرس بیشتری را هم تجربه کردند. اما فقط به یاد داشته باشید که اکثر افراد قبل از اینکه موفق به ترک کامل سیگار شوند، چندین بار تلاش می‌کنند. آگاه باشید که ممکن است هنگام ترک لحظات استرس‌زا وجود داشته باشند و برای مقابله با آن‌ها آماده باشید.
